2024 жылдан бастап компанияда жоғарысілтілі және боросиликатты шыныларды шынықтыру мен жасыту бойынша know-how технологияларын қолдана отырып, аспалы және штырьлі изоляторларды шығару іске қосылды

Энергетикалық жүйелер эволюциясында шыны изоляторлармен қатар баламалы материалдардан жасалған фарфор және полимер изоляторлары қолданылады. Фарфор изоляторлары жоғары механикалық беріктігі мен жақсы оқшаулағыш қасиеттерінің арқасында, әсіресе орташа кернеулі желілер үшін кеңінен таралған. Полимер изоляторлары өз кезегінде салмағының жеңілдігімен ерекшеленіп, белгілі бір жағдайларда тиімді шешімге айналды. Әр материалдың өз артықшылықтары мен кемшіліктері бар:

• Фарфор изоляторлары – жоғары беріктілікке ие, алайда гигроскопияға бейім: эмаль жабындысының бұзылуы ылғалдың жиналуына және ішкі ақауларға әкеліп, кенет істен шығуға себеп болуы мүмкін.

• Полимер изоляторлары – жеңіл әрі монтаждауға ыңғайлы, бірақ қартаю процесі мен сапасына қатаң бақылау қажет.

• Шыны изоляторлары – шикізаттың қолжетімділігін, жоғары ресурсты және атмосфералық әсерге төзімділікті үйлестіретін шешім.

Материалдардың алуан түрлілігі – табиғи технологиялық прогрестің ажырамас бөлігі. Инженерлер мен ғалымдар бұйымдардың қасиеттерін жақсартудың жаңа тәсілдерін үнемі іздеп келеді. Ресей үшін әсіресе маңызды бағыт – импортты алмастыру: шыны отандық шикізаттан – кварц құмы (SiO₂), сода (Na₂CO₃), доломит (CaCO₃×MgCO₃), борпылдақ әк (CaCO₃) және басқа да компоненттерден өндіріледі. Бұл ретте қымбат әрі энергияны көп қажет ететін кеңестік глиноземді құрамдардан әлемдік нарықта да өзекті боросиликатты технологияға (Pyrex/Duran) көшу жүзеге асуда.

Барлық компоненттердің белгілі бір арақатынастағы қоспасы шихта деп аталады. Шихта шыны балқыту пешіне салынып, 1350–1600°С температурада балқып, шыны массасын түзеді. Осыдан кейін шыныдан әртүрлі бұйымдар жасалады. Негізгі шыны түзуші зат – 98% SiO₂ бар кварц құмы. Теориялық тұрғыда тек кварц құмынан да шыны алуға болады, бірақ ол үшін шамамен 2000°С температура қажет, ал бұл өте қымбат жабдықты талап етеді. Сондықтан шыныға модификаторлар қосылады: сода, әк, доломит және басқалары. Мысалы, сурик қолдану арқылы арнайы хрусталь түрлері жасалады.

Ресейде шыны изоляторлар өндірісі алғаш рет глиноземді шыны негізінде (13В типі) басталды, бірақ ол жоғары энергия шығынымен ерекшеленді. Бүгінде төмен вольтты штырьлі изоляторлар желісі толықтай боросиликатты шыныға көшірілді – ол Pyrex маркасына ұқсас, механикалық беріктік, термиялық тұрақтылық және атмосфералық төзімділіктің оңтайлы үйлесімін береді.

«Полимер-Аппарат» АҚ өзінің Маловишер шыны зауытында соңғы буын рецептураларын енгізіп, 20 кВ-қа дейінгі ӘЖ үшін шағын штырьлі изоляторлар шығаруда. Компанияның өндірістік технологиялары кеңестік классикалық тәжірибелерді терең талдап, қазіргі жаһандық энергетика талаптарына толық жауап береді.

Электротехникалық шыны изоляторларды жасауға қолайлы және мынадай негізгі қасиеттерге ие:

1. Электрлік оқшаулау – жоғары диэлектрлік беріктілікке ие, электрлік тесілулердің алдын алады.

2. Механикалық беріктілік – сынғыштығына қарамастан, қалыпты жүктемелерді көтере алады және фарфор изоляторларымен салыстырғанда жеңіл, бұл тасымалдау мен монтажды жеңілдетеді.

3. Атмосфералық төзімділік – ылғалға, ультракүлгінге және агрессивті ортаға төзімді, ашық ауада ұзақ уақыт пайдалануға мүмкіндік береді.

4. Термиялық тұрақтылық – кең температура диапазонында қасиеттерін сақтайды, түрлі климаттық жағдайларға бейімделген.

5. Визуалды бақылау – мөлдірлігі арқасында ақаулар мен жарықтарды көзбен шолып анықтау оңай, бұл техникалық қызмет көрсетуді жеңілдетеді.

Алайда ескі технология бойынша өндірілген электротехникалық шыны изоляторларында қолдануды шектейтін және ұзақ мерзімділігін азайтатын бірқатар кемшіліктер болды. Бұл жаңа шыны құрамдары мен инновациялық технологияларды әзірлеу қажеттілігін айқындады.

Қосымша ақпаратты 2025 жылғы 21–23 қазан аралығында өтетін Powerexpo Almaty 2025 көрмесінен алуға болады.

Көрмеге тегін бару үшін PWRX21MC7L жарнамалық кодын пайдаланыңыз.